ΑΡΘΡΟ ΄΄ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΄΄ [ 19.2.2008 ]

Οι προκλήσεις και τα διλήμματα της ευρωπαϊκής πορείας

Του Γιώργου Ζερβάκη *


Στα μέσα του καλοκαιριού του 2007 οι άρσεις των σχετικών ενστάσεων της Πολωνίας άνοιξαν την λεωφόρο για μια νέα Διακυβερνητική Διάσκεψη, με την Πορτογαλική Προεδρία να έχει στην agenda της ένα σαφές πολιτικό πλαίσιο , αυτό των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου.Αποτέλεσμα όλης αυτής της κοινοτικής διεργασίας είναι το γεγονός της ύπαρξης της νέας Συνθήκης μεταρρύθμισης της Ε.Ε. , γνωστή πλέον ως Συνθήκη της Λισσαβώνας.

Εφόσον δεν υπάρξουν άλλες εξελίξεις στο μοναδικό μέχρι στιγμής δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στην Ιρλανδία , χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί ότι και η Ολλανδία θα κινηθεί πάνω στην ίδια κατεύθυνση , η νέα Συνθήκη θα διέπει την λειτουργία του κοινοτικού οικοδομήματος αμέσως μετά τις Ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου του 2009.

Σήμερα , η Ε.Ε. των ΄΄ 27 ΄΄ , έχει ήδη εισέλθει σε μια νέα περίοδο της διαδικασίας ολοκλήρωσης , η οποία χωρίς την διαδικασία της Συνέλευσης που συνέταξε το σχέδιο της Συνταγματικής Συνθήκης την περίοδο 2002-2003 , χωρίς την έγκριση της λαϊκής ψήφου αλλά και χωρίς τους συμβολισμούς – ύμνος , σημαία – που δείχνουν προς την κατεύθυνση της ομοσπονδιακής εξέλιξης.

Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση της Ενωμένης Ευρώπης , το μεγαλόπνοο αυτό σχέδιο πολιτικού οραματισμού και χωρίς την παρουσία μεγάλων ηγετών , η νέα Μεταρρυθμιστική Συνθήκη που θα διέπει την λειτουργία του κοινοτικού θεσμικού οικοδομήματος , είναι κατώτερη των περιστάσεων και σε ότι αφορά την Διεύρυνση αλλά και την θέση της Ένωσης στους διεθνείς συσχετισμούς.
Η νέα Συνθήκη της Ε.Ε. όσο και αν βελτιώνει την συνύπαρξη των 27 κρατών-μελών δεν προδιαγράφει μια ουσιαστική συζήτηση και προοπτική για μια νέα Διεύρυνση.

Και η νέα πορεία πάνω στην οποία καλείται να βαδίσει η Ε.Ε. περιλαμβάνει ουκ ολίγες προκλήσεις:
Πρώτη και σημαντικότερη , η προσπάθεια να αποκτήσει η Ε.Ε. μια ολοένα και περισσότερο ενιαία φωνή και εκπροσώπηση τόσο απέναντι στον υπερατλαντικό εταίρο, όσο και απέναντι στην Ρωσία και στην Κίνα, ενω παράλληλα οφείλει να έχει μεγαλύτερη εμπλοκή στην ευρύτερη Μεσανατολική κρίση.
Θέμα απόλυτης προτεραιότητας , για την πολιτική οντότητα της Ένωσης , αλλά και ζήτημα πολιτικής αξιοπιστίας είναι η διασφάλιση κοινής στάσης στο Κοσσυφοπέδιο στην περίπτωση που δεν καταστεί δυνατόν η εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης στα πλαίσια του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.
Η διαδικασία μεταρρυθμίσεων και εκδημοκρατισμού στην Τουρκία και στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων , είναι αυτόματα συνδεδεμένη με την πολιτική σταδιακής πλήρους ένταξης στην Ε.Ε.

Παράλληλα, τίθενται τα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν τον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. , την απλή διαπίστωση ότι οι χώρες που θέλουν να έχουν έναν πιο γρήγορο βηματισμό στην διαδικασία θεσμικής ολοκλήρωσης , δεν μπορούν να περιμένουν κράτη-μέλη που δεν επιδεικνύουν την ίδια διάθεση , αποκαλύπτωντας όμως τις δυσκολίες που ενέχει η μετάβαση σε μια Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων.

Στο πλαίσιο αυτό, το πρώτο ερώτημα , είναι πως και κάτω απο ποιές προϋποθέσεις θα γίνει η συγκρότηση του σκληρού πυρήνα της Ε.Ε.: Αυτό θα γίνει στην βάση των Ενισχυμένων Συνεργασιών που προβλέπει η Συνθήκη της Νίκαιας , ή στην βάση μιας άτυπης και εξωθεσμικής συνεργασίας;
Το δεύτερο και εξίσου καίριο ερώτημα , αφορά την σύνθεση του σκληρού αυτού πυρήνα , κάτω απο ποιούς όρους και προϋποθέσεις θα επιτευχθεί η διεύρυνση του , τις σχέσεις του με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.Η όποια μελλοντική ενδυνάμωση της πρώτης ταχύτητας κρατών , θα γίνει στην βάση δεδηλωμένης προσχώρησης στην διαδικασία ολοκλήρωσης ή θα απαιτείται ως προϋπόθεση η ομοφωνία των ήδη μελών;
Το τρίτο και πλέον πολιτικό ερώτημα σχετίζεται με την εσωτερική λειτουργία του Σκληρού Πυρήνα : Θα κινείται στην λογική μιας πιο ενισχυμένης Διακυβερνητικής Συνεργασίας ή θα είναι το πρώτο βήμα προς την ομοσπονδιακή μετεξέλιξη;

Αυτές είναι οι κυρίαρχες πολιτικές προκλήσεις σήμερα , για μια Ε.Ε. πολιτική οντότητα η οποία θα εκφράζει το πολιτικό εγχείρημα των Monnet – Schuman ,την ιδρυτική πράξη της Συνθήκης της Ρώμης , στην βάση της ομοσπονδιακής μετεξέλιξης.Και πάνω σε αυτές τις προκλήσεις , η Συνθήκη της Λισαβόνας αποτελεί ένα σταθμό , μια οδό για να κινηθούμε πιο ουσιαστικά , πιο αποφασιστικά , για να επαναφέρουμε την κοινοτική Ευρώπη στο προσκήνιο.

* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης είναι ιδρυτής και πρώην Πρόεδρος των Νέων Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης .
Το άρθρο έχει γραφεί αποκλειστικά για την εφημερίδα ΄΄ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΄΄ , δημοσιεύθηκε την Τρίτη 19.2.2008.