ΑΡΘΡΟ ΄΄ Η ΝΕΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΄΄ [ 17.2.2008 ]

Η Νέα Συνθήκη και η ελληνική πολιτική

Του Γιώργου Ζερβάκη *

Πρίν μερικούς μήνες στην πορτογαλική πρωτεύουσα , οι αρχηγοί των ΄΄27΄΄ κρατών και κυβερνήσεων , συμφώνησαν για την νέα μεταρρυθμιστική Συνθήκη , η οποία έρχεται να αντικαταστήσει την σαφώς πιο χαμηλή σε προσδοκίες Συνθήκη της Νίκαιας του 2001.
Κατά την διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών , η Ευρώπη πέρασε απο σημαντικά στάδια που σημάδεψαν το κοινοτικό οικοδόμημα [ Η Συνθήκη της Νίκαιας που τέθηκε σε ισχύ την 1.2.2003 , η Ευρωπαϊκή Συνέλευση που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2003 , η Διακυβερνητική Διάσκεψη του 2003/2004 και το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα που υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2004 ]. Μετά απο έντονη διετή περίοδο προβληματισμού που ακολούθησε την απόρριψη του Ευρωπαϊκού Συντάγματος με τα δημοψηφίσματααπο που έλαβαν χώρα στην Γαλλία και στην Ολλανδία το 2005 , τον Ιούνιο του 2007 οι οι ηγέτες της Ε.Ε. συμφώνησαν σε λεπτομερή για μια νέα Διακυβερνητική Διάσκεψη , στην οποία δόθηκε η ρητή εντολή να συντάξει μια μεταρρυθμιστική Συνθήκη ως το τέλος του 2007.

Μετά απο πολύμηνες διαπραγματεύσεις – όπου για μια ακόμη φορά είδαμε να υπερισχύουν στενά εθνικά έως οριακά εθνικιστικά πλαίσια , αντί του κοινού ευρωπαϊκού - το νέο κείμενο που μεταρρυθμίζει το κοινοτικό θεσμικό σύστημα επιτρέπει στην Ε.Ε. να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προωθεί την ευρωπαϊκή ιδέα , μια και τα βήματα που γίνονται προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι διαστακτικά.

Και για τη νέα αυτή Συνθήκη – τι κρίμα – οριοθετήθηκε η αρχή και το τέλος της Ευρωπαϊκής Συντακτικής Συνέλευσης η οποία φιλόδοξα αλλά χωρίς ισχυρή πολιτική βούληση όπως αποδείχθηκε , δεν κατάφερε να προσδώσει στην Ευρώπη ένα Σύνταγμα , κάνοντας ένα ουσιαστικό πολιτικό άλμα και όχι ένα ημιτελή βηματισμό.

Παρ’όλα αυτά , η Λισαβόνα κάνει ένα βήμα παραπάνω απο τη Νίκαια.Στην γαλλική πόλη , οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δημιούργησαν μια αρνητική αντανάκλαση για την Ευρώπη, έδειξαν ξανά ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να έχει ένα σύστημα διακυβέρνησης το οποίο για 3 μέρες κάθε εξάμηνο , απο ανθρώπους οι οποίοι εκλέγονται για την διακυβέρνηση των χωρών μας και να προστατεύουν τα εθνικά τους συμφέροντα και λιγότερο το κοινό ευρωπαϊκό κεκτημένο.Τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας έφεραν ένα βήμα πίσω την Ευρώπη , το ελάχιστο των αιτημάτων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων δεν κατάφερε να βρεί ένα κοινό παρονομαστή έκφρασης.

Η Λισαβόνα , δεν ξεφεύγει απο τα στερεότυπα και μέσω ενός κειμένου στο οποίο διαχέονται έντονα τα στοιχεία διακυβερνητικού χαρακτήρα , επιχειρεί να βάλει τέλος στις κατά καιρούς θεσμικές κρίσεις που αντιμετώπισε το κοινοτικό οικοδόμημα.Απο την άλλη πλευρά όμως εισαγάγει θεσμικά στοιχεία που διαμορφώνουν μια περιορισμένη συμφωνία [ θέσπιση θέσης προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αντί του προεδρεύοντος ανα 6μηνο , θέσπιση θέσης Υπουργού Εξωτερικών καθιστώντας την Ένωση ικανή να εκφράζεται με μια καθαρά φωνή στα διεθνή θέματα , αύξηση του δημοκρατικού ελέγχου , αναγνώριση της νομικής δέσμευσης για τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων των Πολιτών ].

Αυτά όμως επαρκούν για μια άλλη πορεία της Ευρώπης , για να ξαναβρεί τον βηματισμό της ; Σαφώς και όχι , αν σκεφθεί κανείς ότι το τελικό κείμενο είναι κατώτερο των περιστάσεων , δεν έρχεται να ενισχύσει την πολιτική ενοποίηση , διευρύνει την σαφή ευρωσκεπτικιστική κατεύθυνση συγκεκριμένων χωρών , ενω , παράλληλα εμφανίζει νέα εμπόδια όπως η ικανοποίηση του πλέον βασικού αιτήματος της Πολωνίας , της δυνατότητας μιας μειοψηφίας κρατών να έχουν την δυνατότητα αναστολής για ένα εύλογο χρονικό διάστημα την λήψη αποφάσεων επι των οποίων εκφράζουν αντιρρήσεις , ο λεγόμενος ΄΄ συμβιβασμός των Ιωαννίνων ΄΄ , που εγκρίθηκε επι Ελληνικής Προεδρίας το 1994 και επιφέρει ένα είδος μειοψηφικού veto ]

Η νέα Συνθήκη , παρά τις ατέλειες της , δεν επιτρέπεται να οδηγήσει στο άλλο άκρο , δηλαδή σε μια ενδεχόμενη απόρριψη ή αδιαφορία για την όποια σημασία της.Τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα , οι εθνικές κυβερνήσεις , των οποίων η ευθύνη για τον ασαφή τρόπο που χειρίστηκαν την Ευρωπαϊκή Συνέλευση και τελικά οδήγησαν στην μεγάλη απώλεια του Ευρωπαϊκού Συντάγματος , εαν δεν κινηθούν με αποφασιστικότητα , αναδεικνύοντας προς τους Πολίτες το μεγάλο διακύβευμα που έχει η Συνθήκη της Λισαβόνας , το αίτημα της ΄΄ πολιτικής Ευρώπης ΄΄ θα αποδυναμωθεί.

Στην Ελλάδα , όπου πολιτικό σύστημα και πολιτικοί αντιμετωπίζουν κατά το δοκούν την Ευρώπη , η σημασία της Συνθήκης της Λισαβόνας αποκτά καίρια χαρακτηριστικά.Σε ολόκληρη την πρόσφατη προεκλογική περίοδο , δεν θυμάμαι αν υπήρξαν ουσιαστικοί και ενδελεχείς πολιτικοί διάλογοι , πέραν των γνωστών απορριπτικών ή ευρωσκεπτικιστικών θέσεων , σχετικά με τις εξελίξεις στην Ε.Ε. , την αξιολόγηση των πολιτικών επιπτώσεων αυτών.Αλλά και πρίν αυτήν την περίοδο , ελάχιστα έως καθόλου ενισχύθηκε η Ευρωπαϊκή Συντακτική Συνέλευση , το αίτημα του Συντάγματος.Ακόμα και στην ΄΄εσωτερική΄΄ προεκλογική αντιπαράθεση που έλαβε χώρα στο κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης , κανέναν δεν έδειξε να απασχολεί το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν είχε θέση σε αυτή την συζήτηση.

Η νέα μεταρρυθμιστική Συνθήκη απαιτεί απο την ελληνική πολιτική τάξη που σχεδόν στο σύνολο της έχει εκπεφρασμένη θέση υπέρ της Πολιτικής Ένωσης με ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά , να αναδείξει έναν δημόσιο διάλογο ουσίας , πραγματιστικό λόγο για την Ευρώπη.

Αυτό που πολύ απλά , πολύ δημοκρατικά απαιτείται σαν συνεισφορά στην ενίσχυση του κοινοτικού οικοδομήματος , είναι , πολιτικοί που έχουν όραμα για την Ευρώπη , να εκφράσουν έναν πολιτικό λόγο που θα επιφέρει τον ρεαλισμό , που θα αναδείξουν ότι και στην χώρα μας υπάρχει πολιτικό δυναμικό που έχει διάθεση προσφοράς για την Ευρώπη , για την θέση της Ελλάδας μέσα σε αυτήν

Και αυτή η προσπάθεια , φεντεραλιστική στην φιλοσοφία της , προϋποθέτειι τη δημοκρατική συγκατάθεση , τη συναίνεση και την απαραίτητη πολιτική βούληση για μια άλλη Ευρώπη , μια Ευρώπη της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής.


* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης είναι ιδρυτής και πρώην Πρόεδρος των Νέων Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης .
Το άρθρο έχει γραφεί αποκλειστικά για την εφημερίδα ΄΄ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΄΄, δημοσιεύθηκε την Κυριακή 17.2.2008.