ΑΡΘΡΟ ΄΄ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΄΄ [ 11.3.2008 ]

Προκλήσεις και προοπτικές για την Ευρώπη
Του Γιώργου Ζερβάκη *

Εάν ανατρέξει κανείς στα μεγάλα θεσμικά της 50χρονης πορείας των ευρωπαϊκών κρατών απο τον πόλεμο στην ειρήνη , θα συμπεράνει ότι η ιστορία του κοινοτικού οικοδομήματος διαχρονικά κινείται στις ράγες ενός πολιτικού συμβιβασμού ο οποίος επιτρέπει στην Ευρώπη να κινείται , σε πολλές περιπτώσεις να δείχνει μια στασιμότητα προς όφελος στενών εθνικών εγωισμών , και σε τελική ανάλυση να επιδεικνύει την έλλειψη πολιτικής ταυτότητας.
Το κυρίαρχο αυτό αίτημα για την Πολιτική Ένωση , φεντεραλιστικός στόχος και αίτημα προς τις πολιτικές εξουσίες , αίτημα που βρίσκει ανταπόκριση στην πλειονότητα των Πολιτών που θέλουν μια άλλη Ευρώπη , όχι μόνο οικονομική υπερδύναμη , αποκτά άλλα χαρακτηριστικά.Βασικό όλων είναι ότι , χωρίς πολιτική ταυτότητα , χωρίς ενιαία πολιτική έκφραση τόσο προς την Διεθνή Κοινότητα αλλά και προς το εσωτερικό της , η Ε.Ε. δεν μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην διεθνή σκηνή.

Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι μια χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια Ιστορία υπέρβαση.Για την Ευρώπη αξίζει να κατανοήσουμε το εξής ουσιαστικό: Αυτή η μοναδική μορφή διεθνούς κοινότητας δεν μπορεί να ερμηνευθεί στη βάση των παραδοσιακών εννοιών της πολιτικής και του εθνικού κράτους.Όπως η Συνθήκη της Βεστφαλίας έθεσε τέρμα στους θρησκευτικούς πολέμους του 17ου αιώνα μέσω του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους , σήμερα ο διαχωρισμός κράτους και έθνους αντιπροσωπεύει την πλέον πρόσφορη απάντηση στις φρικτές εμπειρίες που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα.

Το οραματικό σχέδιο για την ένωση της Ευρώπης καταστρώθηκε και άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά μετά τον καταστρεπτικό Β΄ παγκόσμιο πόλεμο ως πολιτικό ανάχωμα απέναντι σε μια εθνικιστική Ευρώπη.Σε αυτό το πνεύμα ο Ουίνστον Τσώρτσιλ , εν μέσω μιας ερειπωμένης απο τον πόλεμο Ευρώπης τόνισε το 1946 : ΄΄ Αν κάποια μέρα η Ευρώπη ενωνόταν... δεν θα υπήρχε όριο στην ευτυχία,την ευημερία και την δόξα που θα απολάμβαναν τα 400.000.000 των κατοίκων της ΄΄.

Εάν ενσκύψουμε στα βαθύτερα σημεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης , ιδρυτικά ντοκουμέντα πέραν των αρχικών πολιτικών μανιφέστων των δεκαετίων του ’20 , του ’30 , του ’40 και του ’50 , είναι και εκείνα που γράφτηκαν με τις αναμνήσεις του πολέμου νωπές , είναι τα κείμενα της δίκης της Νυρεμβέργης.Κείμενα που μέσω του Δικαστηρίου που δίκασε και καταδίκασε τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες του ναζιστικού φασισμού , δημιούργησαν νομικές έννοιες και δικαστικές διαδικασίες που υπερέβαιναν την κυριαρχία κάθε έθνους-κράτους.
Αξίζει κανείς να εστιάσει στο πως ορίζεται στο άρθρο 6γ η περί δικαίου λογική , η οποία έρχεται σε αντίθεση με την εθνοκεντρική λογική περί διεθνούς δικαίου.Ο ορισμός αναφέρει μεταξύ άλλων : ΄΄ Διώξεις βάσει πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών κριτηρίων κατά την εκτέλεση ή σε σύνδεση με οποιοδήποτε έγκλημα που υπόκειται στη δικαιοδοσία αυτού του δικαστηρίου, είτε αντιβαίνει , είτε όχι στην εθνική νομοθεσία του κράτους όπου συνετελέσθη ΄΄.

Η θεώρηση της σύγχρονης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης διαθέτει δυο οπτικές παραμέτρους , τον φεντεραλισμό , που στηρίζεται στην ευρύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση , την περιφερειακή ενδυνάμωση , και απο την άλλη το διακυβερνητικό σύστημα των .εθνικών κρατών που στο βάθος όμως υφέρπει έναν αντιευρωπαϊσμό.
Συγκριτικά , η εξασθένηση των εθνικών κρατών , αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης των υπερεθνικών δομών , της ομοσπονδιακής προσέγγισης , η οποία ανταποκρίνεται καλύτερα στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλα τα σύγχρονα έθνη: οικονομική παγκοσμιοποίηση , διεθνής τρομοκρατία , υπερθέρμανση του πλανήτη και μια σειρά άλλων προβλημάτων. Και η μόνη αξιόπιστη απάντηση στην συσσώρρευση αυτή προβλημάτων και τις αγωνίες για το αύριο , είναι ότι η Ευρώπη οφείλει να κάνει ένα ποιοτικό , αναγκαίο βήμα προς τα εμπρός , που θα προσεγγίζει το ομοσπονδιακό μοντέλο ξεφεύγοντας απο μια εθνοκεντρική διακυβερνητική συνεργασία.

Γιατί συζητάμε για την Ευρώπη; Και για ποιά Ευρώπη; Τα ευρωπαϊκά έθνη έχουν παραιτηθεί της οικονομικής και της εμπορικής τους κυριαρχίας , ακόμα και αυτής της στρατιωτικής τους κυριαρχίας , οι παραχωρήσεις αυτών των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που καθόριζαν την ύπαρξη τους καθ’όλη την μεταπολεμική περίοδο είναι οριστικές και αμετάκλητες.
Τα εθνικά κράτη , με την μορφή που τα γνωρίζαμε είναι συνδιαμορφωτές μιας κοινής πορείας , ενός κοινού μέλλοντος το οποίο αφήνει στο παρελθόν τους εθνικούς ανταγωνισμούς του παρελθόντος.Οι νέοι της Ευρώπης δεν γνωρίζουν τα σύνορα της ψυχροπολεμικής Ευρώπης , ταξιδεύουν χωρίς διαβατήριο , χρησιμοποιούν το ενιαίο νόμισμα , σπουδάζουν σε όλες τις χώρες.

Όμως αυτό που η Ευρώπη έχει σαν έλλειψη είναι η κοινή συνείδηση που θα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ της Ευρώπης του παρελθόντος και της Ευρώπης του μελλοντος.Στοιχεία που εκφράζουν μια ευρωπαϊκή προσήλωση βρίσκονται σε πολιτικές δυνάμεις τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς , σε μια ευρύτατη συσπείρωση των ευρωπαϊκών αξιών.

Η ανάδειξη της Ε.Ε. σε σημαντικό παγκόσμιο παίκτη , οικονομικό και πολιτικό , προϋποθέτει την θεσμική της ολοκλήρωση και την εμβάθυνση της συνεργασίας σε κρίσιμους τομείς όπως η εξωτερική πολιτική , η ασφάλεια και η άμυνα
Σε αυτό το καθοριστικό σημείο της ευρωπαϊκής ενοποίησης , η Ευρώπη πρέπει να κινητοποιήσει τις πολιτικές και κοινωνικές της δυνάμεις , να σταθεί αποφασιστικά απέναντι στις ξενοφοβικές και ρατσιστικές τάσεις , να εκφρασθεί με διάλογο και σύνθεση απόψεων , να οικοδομήσει την φεντεραλιστική της προοπτική.

* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης είναι ιδρυτής και πρώην Πρόεδρος των Νέων Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης .
Το άρθρο έχει γραφεί αποκλειστικά για την εφημερίδα ΄΄ ΠΑΤΡΙΣ ΄΄ , δημοσιεύθηκε την Τρίτη 11.3.2008.